Te Aratohu Tiaki Hortensia mō ngā Kaimahi Māra o Aotearoa

AROMATAI MAI:

Facebook YouTube Twitter Instagram Instagram MeWe
❤️ Tautokohia Mātou
Tino Rangatiratanga Flag Flag of the United Kingdom

Rārangi Kaupapa

Kimihia ngā Taputapu Māra Pai Rawa i Amazon – Hokona Ināianei

He tino whakapaipai ngā hortensia i ngā māra maha o Aotearoa, nā ō rātou pua kanapa me ngā rau pūkohu. Nā tō rātou ngāwari ki te tiaki me te āhua whānui o te tipu, ka noho hei whiringa rongonui mō ngā kaipāmu māra. Ka tukuna e tēnei aratohu whānui ngā mōhiohio hohonu mō te kōwhiri, te whakatō me te tiaki hortensia i raro i te āhuarangi motuhake o Aotearoa.

He hortensia ātaahua kei Aotearoa
Pūtake: rawpixel.com; Raihana: Tūmatanui (Public Domain)

Ngā Momo Hortensia Rongonui i Aotearoa

He tino arohaina ngā hortensia hei rākau puāwai e tipu pai ana i te āhuarangi haumākū o Aotearoa. Nā ō rātou tae mīharo me ngā āhua rerekē, kua noho hei wāhanga pūmau o te maha o ngā māra o te rohe. I konei ka tirohia e mātou ngā momo hortensia rongonui rawa e tino hāngai ana ki ngā māra o Aotearoa, me ētahi tohutohu mō te whakatipu angitu i a rātou.

1. Hortensia Rau-Nui (Hydrangea macrophylla)

Ko te Hortensia Rau-Nui tētahi o ngā momo tino mōhiotia, me te tino whānui e whakatōhia ana i Aotearoa. E mōhiotia ana mō ōna pua nui, ātaahua hoki. E rua ngā āhua matua: ko te 'mophead' (ngā upoko puāwai porowhita) me te 'lacecap' (ngā upoko puāwai papatahi me ngā pua iti kei waenganui, me ngā pua nui e karapoti ana).

Ngā Āhuatanga Matua:

Kimihia ngā Taputapu Māra Pai Rawa i Amazon!

2. Hortensia Pūtipu (Hydrangea paniculata)

He momo kaha, he momo whānui hoki te Hortensia Pūtipu, e mōhiotia ana mō ōna puāwai āhua kōneke. He rerekē i te Hortensia Rau-Nui, ka puāwai ēnei ki ngā manga hou, nō reira he ngāwari te tapahi me te tiaki.

Ngā Āhuatanga Matua:

3. Hortensia Rau-Rākau (Hydrangea quercifolia)

He tipu nō te tonga-mā-rāwhiti o Amerika, kua noho te Hortensia Rau-Rākau hei tino pai ki Aotearoa nā tōna ātaahua o ngā rau me ōna puāwai whānui, roa hoki.

Ngā Āhuatanga Matua:

4. Hortensia Piki (Hydrangea petiolaris)

He kōwhiringa pai rawa atu te Hortensia Piki mō ngā wāhi poutū, pēnei i ngā pakitara, taiapa, me ngā kāpara. Nā tōna āhua piri-aunoa, kāore he tautoko anō e hiahiatia ana.

Ngā Āhuatanga Matua:

5. Hortensia Māeneene (Hydrangea arborescens)

E mōhiotia ana hoki hei hortensia mohoao, ka whai mana te Hortensia Māeneene mō tōna urutau me tōna manawanui. He momo pai tēnei mō te hunga kāore e hiahia ki te tiaki nui.

Ngā Āhuatanga Matua:

Ngā Tohutohu mō te Kōwhiri i te Momo Hortensia Tika

Ina kōwhiri koe i tētahi hortensia mō tō māra i Aotearoa, whakaarohia ēnei:

Mā te kōwhiri i te momo hortensia tika mō tō māra, me te tiaki tika hoki, ka taea e koe te pārekareka ki ēnei tipu ātaahua i ngā wā katoa o te tau. Ahakoa ka rata koe ki ngā puāwai whakahihiko o te Hortensia Rau-Nui, ki ngā rau ātaahua rānei o te Hortensia Rau-Rākau, he momo e tika ana mō ia kairākau māra o Aotearoa.

Te Whakatō Hortensia: He Aratohu Taipitopito mō ngā Kaimahi Māra o Aotearoa

Āhea te Wā Pai mō te Whakatō Hortensia

I Aotearoa, ko te wā tino pai mō te whakatō hortensia ko te kōanga tōmua (Hepetema ki Noema) me te ngahuru (Poutū-te-rangi ki Mei). He āhuarangi ngāwari, he ua auau i ēnei wā, e āhei ai te tipu ki te whakatū pūnaha pakiaka kaha i mua i te wera o te raumati, te makariri rānei o te hōtoke.

He tino painga te whakatō ngahuru i ngā rohe pērā i a Tāmaki Makaurau me Te Whanganui-a-Tara, nā te mea he māmā ake te hōtoke, ā, ka taea e te hortensia te arotahi ki te tipu pakiaka me te kore e pāngia e te wera nui.

Te Kōwhiri i te Wāhi Tika

Ka tino pai ngā hortensia ki te atarangi ā-wāhi, nō reira he mea tika mō ngā āhuatanga huri noa o te rā i Aotearoa. Kimihia tētahi wāhi ka whiwhi i te rā o te ata, engari ka āraitia i te rā kaha o te ahiahi. Ki ētahi wāhi pērā i Ōtautahi, ka pakupaku ngā rau me ngā pua i te rā nui rawa.

Ngā Tohutohu Matua:

Te Whakarite i te Oneone

He pai ki ngā hortensia te oneone mākūkū, ka taea te rerenga wai, ā, kua whakarangatira ki te para māori. I mua i te whakatō, me whakamātau i te pH o te oneone kia mōhiotia ai mēnā ka hāngai ki te tae o te pua e hiahia ana koe:

Ki ngā rohe he oneone uku, pērā i ētahi wāhanga o Ōtepoti, me tāpiri pea i te komupi me te one kirikiri hei whakapai i te rerenga wai me te rere hau.

Te Aratohu Whakatō ā-Hipanga

Whāia ēnei hipanga hei whakatō angitu i tō hortensia:

  1. Keri i tētahi poka: Kia rua te whānui me te hōhonu ake i te pōkai pakiaka o te tipu.
  2. Tāpiri i te Para Māori: Whakaranu i te komupi, te para kararehe kua pirau rānei ki te oneone hei tuku matūkai.
  3. Whakatū i te Tipu: Me noho te tihi o te pōkai pakiaka kia ōrite ki te mata o te whenua – kaua e whakatō hōhonu rawa.
  4. Whakakī me te Whakakaha: Whakakī i te poka ki te oneone, āta pēhi kia kī ngā āputa hau.
  5. Whakainu Nui: Me whakamakuku hohonu i muri tonu i te whakatō hei whakanoho pai i te tipu.
  6. Whakapapa: Tāpiri i tētahi papanga para māori 5–10 cm te matotoru ki te takotoranga o te tipu hei pupuri i te mākūkū me te āwhina i te pāmahana o te oneone.

Te Whakainu me te Atawhai i Muri Mai

Me whiwhi mākūkū auau ngā hortensia, ina koa i te tau tuatahi o te whakatūnga. Whakainumia kia kotahi, kia rua rānei i te wiki – kia noho taurite te mākūkū o te oneone, engari kaua e rūrū rawa.

I ngā rohe maroke pērā i Te Matau-a-Māui, me whai whakaaro ki te whakamahi pūnaha whakaheke wai (drip irrigation) kia mau te whakainu. Me tirotiro i te oneone i ngā wā katoa kia karo i te nui rawa o te wai, e hua ai te pirau pakiaka.

Ngā Hē Noa hei Karawhiu

He Aha te Painga o te Whakatō Hortensia ki Aotearoa?

He āhua pai te āhuarangi o Aotearoa mō te tipu o ngā hortensia. Mai i ngā māra kākāriki o Tāmaki Makaurau ki ngā whenua mātao o Ōtākou, ka tāpiri ēnei tipu i te tae mīharo me te āhua huatau ki ngā taiao katoa. Mā te whakatō i te hortensia, ka whai wāhi koe ki te tuku ora ki te ahurea māra o Aotearoa, ā, ka pārekareka hoki ki ngā pua ātaahua puta noa i te tau.

Mēnā ka whakamahia ngā tikanga whakatō tika, me te atawhai pono, ka noho ngā hortensia hei taonga whakapaipai i tō māra. Ahakoa he kaipāmu mātanga koe, he kaipāmu tīmata rānei, mā tēnei aratohu ka tupu pai ō hortensia, ā, ka whakaniko i tō māra mō ngā tau e tū mai nei.

Te Tiaki me te Atawhai i te Hortensia

Te Whakainu

He mea matua te pupuri i te mākūkū o te oneone kia noho ora ngā hortensia. I te huringa āhuarangi o Aotearoa, me urutau ngā tikanga whakainu kia tika:

Te Whakangōngō

Mā te whāngai tika ka tipu hauora te tipu, ka whai pua hoki:

Te Tapahi

Ka rerekē ngā tikanga tapahi i runga i te momo hortensia:

Mā te tapahi auau ka pai ake te rere hau me te tomokanga o te rā – ka tipu pai, ka pua nui hoki te tipu.

Te Whakapapa

He maha ngā painga o te whakapapa ki te takotoranga o te tipu:

Whakamahia he para pēnei i te komupi, te kiri paina, te witi maroke rānei, ā, whakahoua ia tau i te wā e pirau ana.

Te Whakahaere i ngā Kīrehe me ngā Mate

Ahakoa kāore i te māmā te pā o ngā kīrehe ki ngā hortensia, i ētahi wā ka pā tonu:

Me arotake auau i te tipu, ā, me whakatika wawe i ngā raru kia noho hauora tonu.

Te Tiaki i te Takurua

I ngā rohe makariri, pērā i ētahi wāhi o Te Waipounamu, me tiaki pea ngā hortensia i te mātao nui:

Te pH o te Oneone me te Tae o ngā Pua

Ka pā te pH o te oneone ki te tae o ngā pua o ētahi momo hortensia, ina koa ko te Hortensia Rau-Nui:

Mā te whakamātau auau i te oneone me ngā whakatikatika tika, ka taea e ngā kaipāmu te whakahaere i te tae o ngā pua kia rite ki ō rātou hiahia.

Mā te whai i ēnei tikanga tiaki me te atawhai, ka taea e ngā kaipāmu o Aotearoa te pārekareka ki ngā hortensia hauora, kanapa hoki – hei whakapaipai i ā rātou māra i ia tau, i ia tau.

Te Tapahi i ngā Hortensia

Te Mārama ki ngā Momo Hortensia me ā Rātou Matea Tapahi

He rerekē ngā momo hortensia, nō reira me whai huarahi tapahi motuhake mō ia. Ko te mōhio ki te momo hortensia kei a koe te hipanga tuatahi ki te tapahi tika.

1. Hortensia Rau-Nui (Hydrangea macrophylla)

E mōhiotia ana hei mophead, lacecap rānei, ka puāwai ēnei i runga i ngā manga tawhito (tipu o te tau i mua).

2. Hortensia Pūtipu (Hydrangea paniculata)

He puāwai āhua kōneke ō ēnei momo, ā, ka puāwai i runga i te kākano hou (tipu o te tau ināianei).

3. Hortensia Māeneene (Hydrangea arborescens)

He momo mōhiotia mō āna pua porowhita nui – ka puāwai hoki i runga i te kākano hou.

4. Hortensia Rau-Rākau (Hydrangea quercifolia)

He rau motuhake tō tēnei momo, ā, ka puāwai i runga i ngā manga tawhito.

Ngā Tohutohu Tapahi Whānui mō ngā Kaimahi Māra o Aotearoa

Ngā Whakaarotanga mō te Āhuarangi o Aotearoa

Nā te kanorau o ngā rohe āhuarangi o Aotearoa, me whiriwhiri tikanga tapahi e hāngai ana ki te wāhi:

Ngā Hē Noa hei Karawhiu i te Tapahi

Mā te mōhio ki ngā hiahia motuhake o tō momo hortensia, me te whakaaro hoki ki ngā āhuarangi o Aotearoa, ka taea e koe te tapahi tika i tōu tipu hei whakapakari i tōna ātaahua me tōna hauora. Mā te tapahi auau, mā te whakaaro nui hoki, ka whai pua nui, ā, ka roa tonu te oranga me te mārohirohi o tō hortensia.

Te Huringa Tae o ngā Pua Hortensia

Te Mārama ki te Pānga o te pH o te Oneone

Ko te pH o te oneone te tino āhuatanga e whakatau ana i te tae o ngā pua hortensia, nā te pānga o tēnei ki te wātea o ngā ngota konutai rino e ngāwhāngia ana e te tipu. I te oneone waikawa (pH raro iho i te 6.0), he nui ake te wātea o te konutai rino, ā, ka puta he pua kikorangi, he papura-kikorangi rānei. Engari i te oneone kawakore (pH neke atu i te 7.0), ka iti te wātea o te konutai rino, ā, ka puta he pua māwhero, he whero. I te pH taurite (6.0–7.0), ka hua mai he pua papura, he kikorangi-māwhero rānei.

Ngā Hipanga hei Panoni i te Tae o ngā Pua Hortensia

1. Whakamātauhia te pH o tō Oneone

Tīmata mā te kimi i te taumata pH o tō oneone mā tētahi kete whakamātau pH – ka taea te hoko i ngā toa māra, toa taputapu rānei. Mā tēnei inenga tīmatanga ka ārahina koe ki ngā panonitanga e tika ana.

2. Te Whakarerekē i te pH o te Oneone mō ngā Tae e Hiahia Ana

Kia Hua ai he Pua Kikorangi:

Kia Hua ai he Pua Māwhero:

Ngā Whakaarotanga mō ngā Kaimahi Māra o Aotearoa

Nā te kanorau o ngā momo oneone o Aotearoa, ka rerekē te pH ā-taiao o ia rohe. Hei tauira, he waikawa ake te oneone uku, ā, he kawakore ake te oneone kirikiri. He mea nui te whakamātau auau kia mōhio ai koe ki te pH me te whakahaere tika i tō māra.

Me mōhio hoki: kāore ngā momo hortensia mā e rerekē te tae i runga i te pH – ka noho mā tonu ahakoa ngā āhuatanga o te oneone.

Te Manawanui me te Tiaki

He tukanga ā-tawhiti te whakarerekē i te tae o te pua hortensia – ka roa pea i te toru marama ki te kotahi tau kia kitea te rerekētanga. Me aroturuki auau, me tiaki hoki te pH o te oneone kia mau ai te tae e hiahiatia ana. Me tūpato ki te nui o ngā taapiri e whakamahia ana – mā te nui rawa ka pā kino ki te tipu. Me whai tonu i ngā tohutohu kei ngā hua, ā, whakaarohia te kimi āwhina i ētahi mātanga māra o tō rohe mō ngā kupu arataki hāngai.

Mā te mōhio ki te pH o te oneone me te whakamahi tika i ngā tikanga whakarerekē, ka taea e ngā kaipāmu o Aotearoa te pārekareka ki te maha o ngā tae hortensia – hei whakapaipai, hei whakapiki hoki i te rerehua me te kanorau o ā rātou māra.

Ngā Kīrehe me Ngā Mate Noa

Ngā Kīrehe Noa

Ngā Pepeke

He kīrehe nohinohi, māngohe te tinana, ka ngote i te wai o te tipu – ka puta he rau kīkī, he tipu pōturi. Ka whakaputa rātou i te hūhū reka, he pānga pea mō te tipu i te pūmāota pango.

Ngā Mīti Ngaro

He nohinohi rawa ēnei mokomoko nohinohi – ka kai i ngā pūtau o te tipu, ka puta ngā rau me te āhua koikoi, parauri. Ki te pāngia nui, ka taka ngā rau.

Ngā Ngangara Tauine

Ka piri ēnei ki ngā manga me ngā rau, ka ngote i te wai o te tipu – ka ngoikore te tipu. Ka kitea hei kōhatu paku, kāore e neke.

Ngā Ngata me Ngā Honga

Ka kai ēnei ngārara i ngā rau o te hortensia, ka waiho ngā āputa pōhēhē me ngā ara hiriwa i runga i ngā rau.

Ngā Mate Noa

Te Mōhukihuki

He mate huakita e kitea ana hei papa mā, hina rānei i runga i ngā rau – ka kīkī ngā rau, ā, ka taka wawe.

Ngā Rahi Rau

Nā ngā momo huakita rerekē ka puta ēnei – he ira parauri, papura rānei kei runga i ngā rau, ā, ka whara nui mēnā ka hono tahi.

Te Pirau Pua (Botrytis Blight)

E mōhiotia ana hoki hei pūmāota hina, ka pā tēnei mate ki ngā pua me ngā rau – ka huri parauri, ka tipu he papa hina, pūhuruhuru hoki i te wā haumākū.

Ngā Mahi Ārai Mate

Mā te noho tūpato, me te whakamahi i ēnei rautaki whakahaere, ka taea e ngā kaipāmu o Aotearoa te tiaki pai i ā rātou hortensia kia noho hauora, ātaahua hoki puta noa i te wā tipu.

Ngā Pātai Auau: Te Tiaki Hortensia i Aotearoa

1. Me pēhea te tiaki i ngā hortensia i Aotearoa?

He pai te tupu o ngā hortensia i te āhuarangi haumākū o Aotearoa. Me mākū tonu te oneone, ina koa i ngā rā maroke. He pai hoki te atarangi ā-wāhi hei tiaki i ngā rau me ngā pua i te rā kaha o te ahiahi. Mā te āpitihanga i te papanga ka noho mākūkū te oneone. Me tapahi i ngā wā tika, ā, me mātaki hoki mō ngā kīrehe me ngā mate tipu kia noho hauora tonu te tipu.

2. Āhea, ā, me pēhea te tapahi i ngā hortensia?

E hāngai ana te wā tapahi ki te momo hortensia. Mō ngā momo ka puāwai i runga i te kākano tawhito, pēnei i a Hydrangea macrophylla me Hydrangea quercifolia, tapahia i muri tonu i te putanga o ngā puāwai, i te mutunga o te raumati. Mō ngā momo ka puāwai i runga i te kākano hou, pēnei i a Hydrangea paniculata, tapahia i te mutunga o te hōtoke, i te tīmatanga rānei o te kōanga. Me whakamahi i ngā kutikuti koi, ā, tapahia i runga i tētahi puku ora.

3. He aha te momo oneone e pai ana mō ngā hortensia?

He pai ki ngā hortensia te oneone whai rerenga pai, whai matūkai, me te nui o te para māori. Ka pā te pH o te oneone ki te tae o ngā pua: ka kākāriki-ki-te-kahurangi i te pH iti (raro iho i te 6.0), ka māwhero i te pH tiketike (nui ake i te 7.0). Me āpitihanga pea ki te one kirikiri kia pupuri i te mākūkū, ā, ko te one uku me whakakakahu ki te komupi.

4. Me pēhea te whakarerekē i te tae o ngā pua hortensia?

Ka taea te whakarerekē i te tae o ētahi momo hortensia, otirā ko Hydrangea macrophylla, mā te whakarerekē i te pH o te oneone. Hei whiwhi i ngā pua kikorangi, me whakaitihia te pH mā te tāpiri i te konutai rino. Mō ngā pua māwhero, me whakapiki te pH mā te tote māra. Ka huri ā-tawhiti, ā, me whakamātau tonu te pH kia mau te tae.

5. He aha ngā momo hortensia pai rawa mō ngā māra o Aotearoa?

Ko ngā momo rongonui i Aotearoa ko Hydrangea macrophylla mō āna tae mīharo, Hydrangea paniculata mō te pai ki te rā, ā, ko Hydrangea quercifolia mō āna rau ātaahua. He pai hoki te Hydrangea petiolaris hei kākahu i ngā pakitara me ngā pourewa māra.

6. He aha ngā kīrehe me ngā mate e pā ana ki ngā hortensia, ā, me pēhea te tiaki?

Ko ngā kīrehe pērā i te pepeke, te mīti ngaro, me te ngāngara tauine he raru noa. Ko ngā mate ka kitea ko te mōhukihuki, ngā rahi rau, me te pirau pua. Hei tiaki i ō tipu, me whakapūare i te hau, me whakainu i te pūtake, me arotake i ngā wā katoa. Mēnā e tika ana, whakamahia he rongoā kīrehe, he rongoā mate tipu hoki. Kia noho ma te māra!

7. Āhea te wā pai mō te whakatō hortensia i Aotearoa?

Ko ngā wā tino pai mō te whakatō he tīmatanga o te kōanga (Hepetema ki Noema), me te ngahuru (Poutū-te-rangi ki Haratua). I aua wā, he pai te huarere, he nui te ua, e taea ai e te tipu te whakatū pūnaha pakiaka kaha i mua i te āhuarangi kino.

8. He aha ngā tipu e pai ana ki te whakatō tahi me ngā hortensia?

Ka pai te hono o ngā hortensia ki ngā tipu pai ki te atarangi, pēnei i a hosta, ngā rauaruhe me ngā astilbe. Ka noho ātaahua hoki ki te taha o ngā tipu tau tōmua pērā i te echinacea me te rēmana rā. Me whiriwhiri i ngā tipu e rite ana ngā hiahia ki te wai me te oneone mō te riterite o te hoahoa māra.

9. Āhea, ā, he aha te momo tongi pai mō ngā hortensia?

Whakamahia he tongi tōrite, tuku-haere i te tīmatanga o te kōanga i te putanga o te tipu hou, ā, anō i te pokapū o te raumati. Kaua e whakamahi tongi hauota-nui nā te mea ka tipu te rau, engari kāore e puāwai pai. E rua ngā wā tongi ia tau ka ranea mō te nuinga o ngā hortensia.

10. Me pēhea te whakaputa i ngā hortensia i te kāinga?

He ngāwari te whakaputa i ngā hortensia mā te tapahi. I te kōanga tōmua, i te raumati rānei, tapahia he peka hauora 10–15 cm te roa me ōna pūtake e rua. Tangohia ngā rau o raro, toua te pito tapahi ki te hormone tipu, ā, whakatō ki te ranunga oneone pai te rerenga. Me pupuri kia mākūkū, me te rā āraimate kia tipu ngā pakiaka.

He momo whānui, he whakamanawa hoki te hortensia mō ngā māra o Aotearoa. Mā te kōwhiri i te momo tika, te atawhai pai, me te aro ki ngā raru pea, ka pai ake tō pārekareka ki ngā pua whakamīharo i ia tau. Mā tēnei aratohu, ka rite koe mō te whakatupu i ngā hortensia hauora, ātaahua hoki e tipu pai ana i te āhuarangi ahurei o Aotearoa.

Mō te Kaituhi

Richard Seres-Nagy - Hydrangea Gardening Expert

Richard Seres-Nagy he kaipāmu ngākau nui nōna te 20 tau o te wheako ki te tiaki hortensia. Nāna te Hydrangea Library i whakatū hei tuari i ngā tohutohu mātanga, ngā aratohu ā-taahiraa, me ngā whakaaro whaihua mō te hunga aroha māra.

Pānuihia atu